La Crise Actuele

LA CRISE ACTUELE

1. Plusieurs théories circulent sur les causes de la crise actuelle.

Les principales causes citées sont les deux suivantes:

. L'un, que la crise est le résultat de l’expansion de crédit bancaire sans limites.

. L’autre, que la crise est le résultat de l’augmentation du déficit budgétaire.

Alors que ni l'une, ni l'autre  ne peu pas être la cause véritable de la crise, à moins qu’on suppose que la population a toute à coup perdu son sens de parcimonie, commençant à emprunter sans cesse. Ou que l'état subitement est devenue super galant et il a commencé à distribuer de l'argent à tout le monde.

2. En réalité la vraie cause est quelque chose dont les cercles économiques dominants ne veulent pas parler. C'est la violente manière dont ils ont choisi d'effectuer la globalisation. Un choix des cycles financiers dominants qui ont décidé de faire des investissements massifs dans les pays en voie de développement.

Cette globalisation sans règles, d’un jour a l’autre, a causé un transfer gigantesque et soudain  de la base industrielle de l’Europe et des Etats Unis vers les pays en voie de développement,  et surtout vers la Chine.

Ainsi le grand rêve des cercles financiers, que Karl Marx a décrits dans son chef-d'œuvre, de réduire le niveau de la vie des Européens au niveau des Chinois, est maintenant en train de se réaliser.

3. Notez bien que c'est ne pas la première fois qu'un tel événement arrive. A la fin du 19me siècle les cycles financiers de l ‘Angleterre ont décidé pour raisons économiques de transférer la base industrielle du pays aux Etats Unis. La conséquence du ce déménagement était une décadence dans tous les domaines et surtouts dans l’économie du pays, laquelle persiste jusque a nos jours.

4. La crise se présente d’une façon différente dans les deux régions économiques.

Aux Etats Unis, où par tradition les services sociaux sont limite, le people tournait aux banques et essayait de réaliser le “American dream” par une augmentation de leur dette envers les banques. Mais avec les revenues du peuple réduites,  ou non existent, l'effondrement du system bancaire n’était pas une surprise.

En Europe, ou les subventions sociales sont plus développées, c’était l'Etat qui se trouvé en difficulté avec des énormes dépense pour les chômeurs et les autres services sociaux.

5. De plus, les masures adopte pour dépasser la crise sont différentes dans les deux régions économiques concernée.

Les Etats Unis ont adopté le remède   d’une détente monétaire. C’est à dire l'augmentation du crédit bancaire par une inondation d'argent de la part de la banque central, i.e. la Fed.

C'est un remède tout à fait non efficace pour combattre la crise parce que, comme a été démontré par Karl Marx dans le “ Kapital”, dans une période de crise l'argent mis en circulation par la banque central n'est pas investi dans l’économie mais est absorbé de manière automatique par les bancaires eux-mêmes pour acheter des biens et des entreprises à bon marché. Maynard Keynes a dit la même chose mais avec beaucoup de courtoisie et sans nommer les bénéficiaires.

Avec ce médicament, alors, les Etats Unis n'ont pas réussi à dépasse la crise, mais ont bien réussi à enrichir les bancaires.

6. En Europe la détente monétaire est partiellement adoptée, mais le principal effort vise a la réduction les dépenses publiques ainsi qu'à la réduction des revenus des salaries. Le but est de devenir compétitif dans le grand marché global. Malheureusement la réalisation de ce rêve est presque impossible, même comme un objectif à long terme.

Ainsi l'Europe et les Etats Unis se sont trouvés dans la même situation que la Grande Bretagne au début du 20me siècle.

7. A mon avis le seul remède est d'établir une protection modérée pour adoucir les conséquences de la globalisation. Et en plus, en ce qui concern la Grèce d'annuler un grand part de la dette par un troc avec les réparations Allemands pour la guerre et leur prêt de la Banque de Greece pendant l'occupation. .

What is really happening in Germany?

There is sure something rotten up Merkel's Land.

To begin with the so-called miracle of Germany was never a miracle and was rather the result of shenanigans tolerated by, or imposed by the Americans on the other European states. Germany is the champion lawbreaker of the European Union.

 As a favorite child of the Americans during the cold war, Germany's prewar debt was pardoned and any payments to Greece for the devastation of the country in WWII were postponed to the Roman Calends.

On top of that for forty five years, i.e. until the reunification, despite explicit prohibitions  by the European Economic Community, Germany was allowed to subsidize all its industries that were located in the frontier zone with East Germany and sure enough the Germans saw to it that all new major factories were located there. At the same time all during the Cold War an American dictate prohibited Greece, because of the “misbehavior”  of its people in the early post-war period, from claiming the due reparations for the war damages of the Germans.

Following the reunification of Germany new illicit schemes were set in operation. The Landesbanks, a sort of local state banks, were recruited to subsidize industry through the simple device of granting loans that the industries never paid back. However in recent years some ominous clouds have been gathering over Germany. For one thing, after so many years of using this covert subsidization the Landesbanks today are effectively bankrupt and the German government fearing due sanctions fends off all attempts of inspection by the European Union and the European Central Bank with the feeble excuse that these banks do not have a federal charter and thus cannot operate outside Germany.

At the same time the German banks are being harassed by the equally serious problem that they now face as a result of Germany’s extensive involvement in shipping. In a renewed attempt to become a dominant force in international shipping, the Germans in a period of about fifteen years had built and financed the world’s largest container ship fleet, only to find out that what old Xenophon had said about twenty four centuries ago still holds true, i.e. that the art of fleet management is an art acquired through the experience of many generations. Right now all operators are being affected by the current slump in international trade, but the German container ships have another greater problem and that is the merciless competition from Cosco, their Chinese competitor.  The net result being that Germany’s major banks, such as Deutsche Bank, have suffered huge losses from bad loans and are in urgent need of recapitalization.

This problem and the miserable state of the Landesbanks are at the root of the recent concerted actions of the Germans to plunder the bank deposits in Cyprus, Greece and other Euro zone countries.

COLPO GROSSO OF INNERTIA AND PROCRASTINATION

A painstaking plan is in full operation. Masterminded by the Germans its objective is to get Greece out of the Euro with the least of damage to the other members of the Euro zone.  The damage to the Greeks, though, will be considerable.

First they had to install some sort of a puppet government that would have carried out their plan.

As no one would accept this catastrophic role, it is certain that they asked the main political sponsors that operate in Geece (Siemens, Deutsce Telecom, Hohtieff, Krupp) to force the two parties that have ruled Greece for the past 36 years , to accept the role of the puppet government. As a cover up for their machinations they put out their scouts for a willing party with a leftist profile that could participate in such a government.  At an undetermined financial cost they managed to get the party of Kouvelis, the Democratic Left, to play that role.

And right now we witness the phase of putting the plan into operation but with some tragic comic incidents. First the Prime Minister was admitted to hospital for a serious eye operation. It is an operation that could have easily been done before the Elections of June 17, but this would not have served their plans

When this happened it seems that at last it dawned on Rapanos, who had accepted the post of the Minister of Finance,  that he would be branded as a traitor for life and he recanted on his acceptance of the post for health reasons… I would not be surprised if Stournaras, who was at last sworn in as Minister of Finance, follow the same course once he realized that he is just being used.  Stournaras is about 10 years younger than Rapanos and had a career development identical to that of Rapanos. You could actually say that he has been copying Rapanos’ career with a ten year lag. He is equally ambitious, but quite smarter than Rapanos and I wouldn’t be surprised if he follows the way to exit from the government once he realizes that there is no way that he can alter his allotted role of a front man. 

 The Summit meeting of the European Union of last week was marked by the complete absence of the Greek government. It is clear that the absence was dictated by the fact that the government, contrary to its declarations before the elections, has no  plan whatever for any kind of negotiations with the Troika.

And now that all the pieces are in place the Germans can implement their plan of getting Greece out of the Euro at a manageable cost. What the Germans want to happen before the planned Greexit from the euro is some repatriation of the deposits that had been scared out of the country before the last elections, so that the value of the new Greek money, call it drachma or something else, will be depressed for some time to allow ample time for the German firms to fill their shopping basket.    

Κανονικός Μαραθώνιος, Δρόμος 5 χιλιομέτρων και Δρόμος 10 χιλιομέτρων 11.11.2012

Κανονικός Μαραθώνιος, Δρόμος 5 χιλιομέτρων και Δρόμος 10 χιλιομέτρων 11.11.2012

Η κα Μέρκελ μας σπρώχνει προς ένα καθεστώς αποτυχημένης επικράτειας

Sunday, April 11, 2010


Η κα Μέρκελ μας σπρώχνει προς ένα καθεστώς αποτυχημένης επικράτειας



Αυτές τις μέρες πολλοί είναι αυτοί που τσιμπάνε το δόλωμα που σερβίρεται ότι το δάνειο που αποφάσισε να δώσει η ΟΝΕ στη χώρα μας δίνεται τάχα με ευνοϊκούς όρους και μάλιστα η εποπτεία από την ΟΝΕ και το ΔΝΤ θα μας κάνει και καλό γιατί θα φέρει μια τάξη στα δημοσιονομικά μας. Μια ιδιαίτερα αφελής άποψη που καταρρέει μόλις αρχίσεις να την ψάχνεις.

Πρώτα και κύρια η κα Μέρκελ για να συναινέσει στη χορήγηση του δανείου απαίτησε να δοθεί με το επιτόκιο που χρεώνει το ΔΝΤ, που τώρα είναι στο απαγορευτικό για μας επίπεδο του 5,1% και να συνοδεύεται με τους όρους και τους περιορισμούς που συνεπάγονται τα δάνεια του ΔΝΤ. Όπως όμως είναι γνωστό από τις χώρες που προσέτρεξαν στο ΔΝΤ, ελάχιστες που διέθεταν φυσικό πλούτο, κατόρθωσαν να βγουν από το φαύλο κύκλο της ανατροφοδότησης του χρέους τους, ενώ καμιά από όλες αυτές τις χώρες δεν κατόρθωσε να ορθοποδήσει σαν κανονικό ευνομούμενο κράτος. Η επέμβαση του ΔΝΤ είχε τέτοιες επιπτώσεις στον κοινωνικό ιστό των χωρών αυτών που είναι πρακτικά αδύνατο να ξεφύγουν από την κοινωνική μιζέρια στο ορατό μέλλον. Τυπικά εξακολουθούν να είναι ανεξάρτητες επικράτειες, αλλά αποτυχημένες επικράτειες, με υψηλή και εκτός ελέγχου εγκληματικότητα, απουσία κοινωνικής περίθαλψης, κατάρρευση του εκπαιδευτικού τους συστήματος και καταλήστευση των πόρων τους από τις πολυεθνικές. Κι’ αυτό διότι, σύμφωνα με τους όρους που θέτει το ΔΝΤ κάθε δαπάνη σ’ αυτούς τους τομείς θεωρείται περιττή, ή σπατάλη που διογκώνει το έλλειμμα του προϋπολογισμού.

Σ’ αυτή την κατάσταση θέλει να βρεθούμε η κα. Μέρκελ! Τέτοια σχέδια είχε και ο Χίτλερ όταν, σύμφωνα με τα πρακτικά της δίκης της Νυρεμβέργης, έδωσε εντολή να ρίξουν το επίπεδο των Πολωνών στο επίπεδο του κτήνους, εξοντώνοντας την Πολωνική διανόηση και τροφοδοτώντας τις μάζες με άφθονη βότκα... Ευτυχώς τα όποια σχέδια είχαν και για μας στη διάρκεια της κατοχής απέτυχαν, κατορθώσαμε μάλιστα να έχουμε και στρατόπεδο συγκέντρωσης αιχμαλώτων Γερμανών στην θρυλική Παναγιά των Κεραμιών!

Το κατά πόσο θα ικανοποιηθούν οι επιθυμίες της κας Μέρκελ εξαρτάται από το τι θα πράξει η Ελληνική κυβέρνηση. Όμως δεν είναι και τόσο δύσκολο να προβλέψει κανείς τι θα κάνει η τωρινή κυβέρνηση, ή τι θα έκανε και η Ν.Δ. αν ήταν στην εξουσία. Οι ηγεσίες και των δυο κομμάτων έχουν αποδείξει περίτρανα ότι δεν έχουν το στοιχειώδες σθένος για να αποκλίνουν έστω και στο ελάχιστο από τις επιταγές των μεγάλων της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Οπότε πάμε πλησίστιοι για το στάδιο της αποτυχημένης επικράτειας.

Και για να μη νομίζεις αναγνώστη ότι αυτά ισχύουν μόνο στην περίπτωση των τριτοκοσμικών της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής, κοίτα τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ουγγαρία. Πέρσι τη «διέσωσε» το ΔΝΤ στο οποίο προσέφυγε για δανεισμό. Σα συνέπεια των ίδιων στραγγαλιστικών όρων που θα κληθεί να αποδεχθεί και η Χώρα μας, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 6,3% το 2009 και τα κοινωνικά προβλήματα πολλαπλασιάστηκαν. Στις εκλογές της 11ης Απριλίου το κυβερνών Σοσιαλιστικό κόμμα υπέστη καθίζηση και το δεξιό κόμμα κέρδισε τις εκλογές με σύνθημα την επαναδιαπραγμάτευση των όρων που συνοδεύουν τα δάνεια της καταστροφής. Όμως ο διεθνής τύπος αποκλείει το ενδεχόμενο το ΔΝΤ να αποδεχτεί οποιαδήποτε επαναδιαπραγμάτευση των όρων που έχει θέσει. Δεδομένου ότι η Ουγγαρία έχει μια σχετικά καλή παράδοση διαχείρισης της οικονομίας της, θα βρεί τη λύση. Οπότε δεν αποκλείεται σύντομα να έχουμε ηχηρές σωτήριες ειδήσεις, π.χ. ότι κήρυξε πτώχευση και ζητά επαναδιαπραγμάτευση του χρέους της!...

Το τι πρέπει να γίνει στη Χώρα μας είναι ολοφάνερο. Αλλά χρειάζεται σθένος, κάτι που απουσιάζει από τη σημερινή κυβέρνηση. Σθένος για να γίνει άμεσα εξορθολογισμός των δαπανών για την άμυνα. Οπλικά συστήματα αποτελεσματικότατα, εύχρηστα και χωρίς ρήτρα ηλεκτρονικής τύφλωσης στα αεροπλάνα και το σπουδαιότερο στο 1/2, ή στο 1/3 της τιμής που εμείς τα αγοράζουμε υπήρχαν πάντα και υπάρχουν και σήμερα από χώρες εκτός των δυτικών συμμάχων μας της συμφοράς. Και μην παρεξηγηθούμε, δεν είμαι πλασιέ όπλων! Θα μου πεις είμαστε στο ΝΑΤΟ. Μα να βγούμε από το ΝΑΤΟ! Και εδώ χρειάζονται τα κότσια! Να απαιτήσουμε ένα στάτους που να προσομοιάζει αυτό της Φιλανδίας, ή της Αυστρίας. Θα μου πεις ξεφεύγουμε από το τρέχον πρόβλημα του ελλείμματος. Καθόλου! Στην περίπτωσή μας το πρόβλημα του ελλείμματος είναι αποτέλεσμα του ότι είμαστε μέλος του ΝΑΤΟ. Και όσον αφορά την Τουρκία οι διαφορές μας οφείλονται στο ότι είμαστε και οι δυο μέλη του ΝΑΤΟ. Όταν σε κάποια φάση βγει ο ένας από τους δυο από το ΝΑΤΟ οι ανοησίες που ακούγονται εκατέρωθεν θα σταματήσουν. Θα ισχύουν μόνο οι διεθνείς συμβάσεις και συμφωνίες και θα σταματήσουν και οι ωμοί εκβιασμοί των ερίτιμων προμηθευτών μας, ΗΠΑ, Γαλλίας και Γερμανίας μέσω της άρνησης προμήθειας ανταλλακτικών και εξώθησης της «συμμάχου» Τουρκίας να προβαίνει σε προκλήσεις. Αλλά που τέτοια τύχη με το σύστημα του δικομματισμού της Χώρας μας. Ένα μόνο πράγμα μπορεί να φέρει τη διόρθωση των πραγμάτων: Να βγει ο κόσμος στους δρόμους και να απαιτήσει αυτές τις μεγάλες ανατροπές!

*Ο Νίκος Βλασσόπουλος είναι πιστοποιημένος Αναλυτής Χρηματιστηρίου

Μια απόφαση ανεύθυνων..

Sunday March 28, 2010

Μια απόφαση ανεύθυνων...




Μια τελείως επιπόλαιη απόφαση προέκυψε από τη Σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 25 του Μάρτη. Διατυπωμένη ακριβώς όπως την ήθελε η ανεκδιήγητη κα. Μέρκελ. Δηλαδή αποφάσισαν ότι θα μας βοηθήσουν, χωρίς όμως να μας παράσχουν καμία βοήθεια!...Για να μην πούμε ότι μας στέλνουν και στο δρόμο προς τον γκρεμό.

Αποφάσισαν ότι σε έσχατη ανάγκη θα πάρουμε δάνειο από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο του οποίου το μέγιστο μέρος θα είναι από συνεισφορές των μελών της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης, αλλά (προσέξτε, βάζουν και όρους) με τους τρέχοντες όρους της αγοράς!

Ο λόγος που τα λέω αυτά είναι ότι πρώτον και κύριο το Δ.Ν.Τ. χορηγεί τα δάνειά του με επιτόκια που είναι χαμηλότερα από ότι ισχύουν στην ελεύθερη αγορά και δεύτερον διότι το Δ.Ν.Τ. δε χρειάζεται την συμμετοχή των κρατών της Ο.Ν.Ε. για να δώσει ένα δάνειο στη Ελλάδα, καθώς προβαίνει τακτικά μόνο του σε δανεισμό για να εξασφαλίζει τα κεφάλαια που χρειάζεται.

Όπως είναι γνωστό, η προσφυγή στο Δ.Ν.Τ. δεν είναι μια απλή υπόθεση, καθώς έχοντας ως κύριο μέλημά του τη διασφάλιση των πληρωμών των δόσεων σε χρωστούμενα δάνεια όλων των ειδών προχωρεί εκβιαστικά σε προτάσεις που ιστορικά έχουν φέρει την καταστροφή σε χώρες που δεν ήταν άξιες μιας τέτοιας τύχης.

Μπορεί η κα. Μέρκελ να έχει τα εσωτερικά της κομματικά προβλήματα, αλλά σε καμιά περίπτωση δε δικαιολογείται η πρωτοφανής έλλειψη φαντασίας που τη διακρίνει και η παντελής απουσία στοιχειώδους διπλωματίας όταν ανοίγει το στόμα της και μες την τρελή χαρά μας λέει και τι να κάνουμε, χωρίς αυτή, ηγέτης της ισχυρότερης χώρας της Ο.Ν.Ε., να ανταποκρίνεται στα βασικά της καθήκοντα. Και αυτά τα καθήκοντα περιλαμβάνουν την ουσιαστική στήριξη ενός μέλους της Ο.Ν.Ε. που, ενώ έχει πάρει τα κατάλληλα μέτρα για να αντιμετωπίσει το πρόβλημά του, εξακολουθεί να δέχεται επιθέσεις από τους κερδοσκόπους (τώρα μέσω των Spreads).

Πριν ληφθεί αυτή η γελοία απόφαση της Ε.Ε., επειδή διαφαινόταν ότι θα πρότειναν στην Ελλάδα να προσφύγει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ακόμα και ο Τρισέ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είχε αναγκαστεί να δηλώσει ότι είναι «πολύ, πολύ άσχημο» το ότι οι χώρες της ευρωζώνης δεν ανταποκρίνονται στις στοιχειώδεις ευθύνες τους.

Τέλος πάντων σε όλη αυτή τη δύσκολη πορεία, που έγινε δυσκολότερη εξαιτίας της ιδιότητας του «στόκου» που χαρακτηρίζει την κυρία Μέρκελ, η Ελλάδα κράτησε μια ψύχραιμη και αξιοπρεπή στάση.

Εν τω μεταξύ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δήλωσε ότι θα συνεχίσει να δανείζει τράπεζες με ενέχυρο ομόλογα και του Ελληνικού Δημοσίου και θα αγνοήσει ουσιαστικά την υποβάθμιση που έχουν κάνει δυο από τους τρεις μεγαλύτερους οίκους αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας. Με τη γενική καταρράκωση του ηθικού που έχει φέρει η περιπέτεια στην οποία έχουμε εμπλακεί, πολύ θεώρησαν αυτή την απόφαση της Ε.Κ.Τ. ως κίνηση καλής θέλησης και χείρα βοηθείας. Λάθος! Ας μην ξεχνάμε ότι αξιόλογο μέρος του κεφαλαίου της αποτελούν και τα αποθέματα χρυσού και συναλλάγματος που συνεισέφερε η Ελλάδα όταν μπήκε στην Ο.Ν.Ε. και επιπλέον ότι αν δεν επέτρεπε τη χρήση των ελληνικών ομολόγων ως ενέχυρο οι κίνδυνοι κλονισμού ολόκληρου του τραπεζικού συστήματος της Ευρώπης θα ήταν τεράστιοι, ενώ θα κατέρρεε το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και η ελληνική οικονομία! Και τότε ποιος θα αγόραζε τα παλιοσίδερα της Γερμανίας, τα υποβρύχια που γέρνουν, και τα ουσιαστικά άχρηστα πολεμικά αεροπλάνα Γαλλίας και Η.Π.Α. με τα ενσωματωμένα συστήματα της κατά βούληση ηλεκτρονικής τύφλωσης.

Επειδή είναι πλέον εμφανές ότι με την απόφαση της 25ης Μαρτίου μας έχουν φέρει το μαχαίρι στο κόκκαλο, η τακτική την οποία ακολουθεί η Χώρα πρέπει να αλλάξει. Σκληρές αντιδράσεις εκ μέρους μας! Αυτή είναι η απάντηση. Ας αρχίσουμε να συζητάμε για έξοδο από την Ο.Ν.Ε., σε πρώτη φάση. Με δεδομένη την ανυπαρξία στοιχειώδους αλληλεγγύης ποιός ο λόγος να παραμένουμε στην Ο.Ν.Ε. Μην ξεχνάμε ότι στη δεκαετία του ’80 η δραχμή υπέστη επίθεση από κερδοσκόπους, αλλά με τους κατάλληλους χειρισμούς από την Τράπεζα της Ελλάδος το πρόβλημα ξεπεράστηκε. Τώρα που έγινε ξεκάθαρο ότι η Ο.Ν.Ε. δεν έχει καμιά διάθεση στήριξης κρατών που έχουν προβλήματα, οι επιθέσεις των κερδοσκόπων, μέσω των spreads, θα πληθύνουν και θα ενταθούν και η Ελλάδα, ανήμπορη να κάνει οτιδήποτε θα είναι καταδικασμένη σε μαρασμό, καθώς κάθε απόπειρα για δημιουργία υποδομών, βελτίωση της παιδείας και της περίθαλψης, ή για την ενίσχυση της βιομηχανικής ανάπτυξης θα θεωρείται κίνηση προς την κατεύθυνση της παραβίασης του απαράβατου ορίου του ελλείμματος.

Ας διερευνηθούν λοιπόν οι δυνατότητες που υπάρχουν για μια άλλη πολιτική που θα οδηγήσει και σε νέες σχέσεις της Ελλάδος διεθνώς. Σε νέες ισορροπίες που θα φέρουν μια μονιμότερη θετική προοπτική για τη Χώρα. Η κατάσταση είναι κρίσιμη και τα μέτρα που έχουν ληφθεί, ή εξαγγελθεί μέχρι τώρα οπωσδήποτε δεν είναι φιλολαϊκά. Ταυτόχρονα τη σημερινή κυβέρνηση δε φαίνεται να την απασχολεί ο περιορισμός των τεράστιων δαπανών για την άμυνα. Δαπανώνται δισεκατομμύρια για μια τελείως αναποτελεσματική υποδομή, διότι αυτό ακριβώς θέλει το ΝΑΤΟ. Άμεσα πρέπει να ληφθούν γενναίες αποφάσεις, μετά από μια χωρίς προκαταλήψεις εξέταση των πολλαπλών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Χώρα. Και η τρέχουσα παγκόσμια οικονομική κρίση έχει ακόμα μια μεγάλη ουρά που επιφυλάσσει απροσδόκητους κλονισμούς για όλους. Ζούμε σε ιδιαίτερα κρίσιμους χρόνους!

Τα Σιδηρουργεία στη Κατοχή και πιο πριν

(Προς δημοσίευση στα "Χανιώτικα Νέα")

Γράφει ο Νίκος Βλασσόπουλος

Σίγουρα από πολύ παλιά, από τότε που τα Χανιά είχαν όλα τα χαρακτηριστικά της μεσαιωνικής πόλης και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’60 η Αποκορώνου, στο κομμάτι από την αρχή της μέχρι και την Κορνάρου στέγαζε τις περισσότερες βιοτεχνίες επεξεργασίας μετάλλου και στον εικοστό αιώνα ένα σημαντικό αριθμό  συνεργείων αυτοκινήτων και κατασκευής αμαξωμάτων. Δικαίως λοιπόν αυτό το κομμάτι μέχρι τη δεκαετία του ’60 ήταν περισσότερο γνωστό ως Σιδηρουργεία. Η επιλογή αυτής της περιοχής για την ανάπτυξη αυτής της δραστηριότητας οφείλεται στο γεγονός ότι η αρχή της Αποκορώνου ήταν στη νότια πύλη των τειχών της παλιάς πόλης, όπου οι εισερχόμενοι άφηναν τα οχήματά τους για επισκευή μετά από ένα μάλλον περιπετειώδες ταξίδι στους καρόδρομους της ενδοχώρας. Τα σιδηρουργεία προφανώς δεν άρχιζαν ακριβώς από την πύλη της πόλης καθώς παρεμβάλλονταν αναγκαστικά οι εργολάβοι κηδειών που για ευνόητους λόγους υγιεινής ήταν πάντα εκτός των τειχών. Στον εικοστό αιώνα η δραστηριότητα στην περιοχή ενισχύθηκε εξαιτίας του ότι ενώ αυξάνονταν οι ανάγκες του κόσμου για νέα προϊόντα η έλλειψη συναλλάγματος απέκλειε την εισαγωγή βιομηχανικών προϊόντων από το εξωτερικό και η εγχώρια βιομηχανία σ’ αυτούς τους κλάδους δεν είχε αναπτυχθεί. Στη δεκαετία του ’40 μάλιστα η παντελής έλλειψη απαραίτητων βιομηχανικών προϊόντων είχε τεράστιες επιπτώσεις στην υγεία και στην ασφάλεια του πληθυσμού. Για παράδειγμα,  κύρια αιτία για τις συχνές πτώσεις λεωφορείων και φορτηγών σε γκρεμούς στο Νομό μας κείνη την εποχή, ήταν η έλλειψη των κατάλληλων συρματόσκοινων για τα φρένα, όπου αδαείς οδηγοί όταν τους κοβόταν ένα συρματόσκοινο, έβαζαν ένα απλό σύρμα που κατά τη γνώμη τους “θα κρατούσε”. Ε! Πολλές φορές “δεν κρατούσε”…    

Αυτές οι βιοτεχνίες κατασκεύαζαν ότι μπορείς να φανταστείς. Οι παραδοσιακοί σιδηρουργοί έφτιαχναν από πέταλα μέχρι όλα τα σιδερένια χρειαζούμενα σε ένα σπίτι, καθώς και όλα τα εργαλεία για τις αγροτικές εργασίες. Οι πιο προχωρημένοι αναλάμβαναν μικρές και μεγάλες παραγγελίες για έργα με απαιτήσεις ακριβείας, όπως έμβολα για ελαιοπιεστήρια, έκοβαν γρανάζια, αντέγραφαν και κατασκεύαζαν εξαρτήματα όπλων. Μάλιστα τότε όλοι οι σιδηρουργοί είχαν και ένα σιδεροτρύπανο της εποχής εκείνης που ήταν ένα μηχάνημα ύψους περίπου δυόμιση μέτρων με το οποίο άνοιγαν τρύπες στα σιδερικά τους. Όμως μερικοί από αυτούς αμέσως μετά τον πόλεμο με αυτό το μηχάνημα διεύρυνα και κάνες πολεμικών όπλων και τα έκαναν κυνηγετικά. Μια μάλλον παράτολμη πράξη για ανειδίκευτους τορναδόρους, με αποτέλεσμα να υπάρξουν και αρκετά ατυχήματα με αυτά τα μεταποιημένα όπλα. Τα αμαξώματα όλων των λεωφορείων του Νομού κατασκευάζονταν εκεί, με ξύλινο σκελετό και μεταλλική επένδυση. Ταλαντούχοι οξυγονοκολλητές έφτιαχναν αριστουργηματικές καρότσες φορτηγών από χαλύβδινες λαμαρίνες.

Δυο τρεις μεγάλοι, όπως ο Μελαμπιανάκης στην Αποκορώνου, είχαν και χυτήρια και κατασκεύαζαν τους βαρείς μηχανισμούς των μαγκανοπήγαδων και όλων των ειδών τις άγκυρες. Ορισμένοι από αυτούς τους προχωρημένους, στις αρχές του 20ού αιώνα λόγω της μεγάλης ζήτησης είχαν θησαυρίσει. Λεγόταν μάλιστα για τον γιό ενός από αυτούς που του άρεσαν οι ιταλίδες ότι μια φορά το χρόνο πήγαινε στο καμαράκι που χρησίμευε ως θησαυροφυλάκιο της οικογενειακής επιχείρησης και με μια σέσουλα γέμιζε ένα σακουλάκι με λίρες και ναπολεόνια, φώναζε κανένα συνομήλικο γλεντζέ και φεύγανε για την Ιταλία για ένα εικοσαήμερο…      

Η γωνία Σιδηρουργία και Μπονιαλή, που σήμερα αποτελεί μέρος του συγκροτήματος κτιρίων του εμπορικού κέντρου ‘ΕΡΜΗΣ, είναι  ένα πολύ σημαντικό σημείο για την ιστορία των Χανίων. Ακριβώς στη γωνία ήταν ένα νεοκλασικό κτίριο, με ισόγειο και ένα όροφο, που ανήκε στην οικογένεια Μινωτάκη. Στο ισόγειο στη δεκαετία του σαράντα, που ήμουνα παιδί, στεγαζόταν η αποθήκη του σιδηρέμπορου Μάρακα. Όμως στην μαρκίζα εξακολουθούσε να αναγράφεται η προηγούμενή του χρήση: ΒΑΦΕΙΟΝ ΚΑΘΑΡΙΣΤΗΡΙΟΝ «Ο ΛΕΩΝ». Η επιχείρηση ανήκε στο Μινωτάκη και στο κτίριο αυτό γεννήθηκε και μεγάλωσε ο γιός του και μετέπειτα μεγάλος μας ηθοποιός Αλέξης Μινωτής.

Στο μέσον περίπου της ανατολικής πλευράς της Αποκορώνου μεταξύ των οδών Βολουδάκιδων και Μπονιαλή ήταν το μηχανουργείο της οικογένειας Μεφσούτ. Ήταν γνωστό για τις φοβερές ικανότητες των τορναδόρων του. Θυμάμαι που μόλις είχαν φύγει οι γερμανοί και ο δεκαπεντάχρονος τότε γιός Μεφσούτ, ο Λορέντζος, κάπου είχε βρει ένα αχρηστευμένο μικρό κινητήρα. Τον επιδιόρθωσε κάνοντας του ρεκτιφιέ και σκαρώνοντας στον τόρνο τα κομμάτια που έλλειπαν. Τον δοκίμασε και δούλευε μια χαρά. Τον εξόπλισε με τους απαραίτητους δίσκους για να μεταδίδει την κίνηση με αλυσίδα και τον μοντάρισε σε ένα ποδήλατο. Αυτό ήταν! Είχε πλέον το δικό του μοτοσακό. Όταν αποφάσισε να το δοκιμάσει στην Αποκορώνου η είδηση μεταδόθηκε αστραπιαία. Πρώτοι, πρώτοι κατεβήκαμε εμείς, τα παιδιά της Μπονιαλή για να δούμε την επίδειξη. Ήταν Κυριακή γύρω στις 11.00 το πρωί και πολλοί από τους μηχανουργούς της περιοχής είχαν επίσης προσέλθει φορώντας τα καλά τους. Σε λίγο φάνηκε ο Λορέντζος με το δημιούργημά του. Το βάζει μπρός, βάζει ταχύτητα και φεύγει φουλαριστός προς τα πάνω, δηλαδή νότια στην Αποκορώνου. Σε λίγο τον βλέπουμε να κατεβαίνει και πάλι ακάθεκτος, μειώνει ταχύτητα και στρίβει να κάνει το «Γύρο του Θριάμβου» στην Πλατεία των Σιδηρουργείων. Και τότε ακούμε μια έκρηξη! Ο Λορέντζος τινάχτηκε πάνω και το μοτοποδήλατο διένυσε μια απόσταση χωρίς αναβάτη, φλεγόμενο!…

Τρέξαμε όλοι να δούμε τι έγινε. Δυό, τρεις πιο ψύχραιμοι πήραν το παιδί και το πήγαν στην κλινική του Γεωργιλαδάκη, που τότε ήταν στη αρχή της Στρατηγού Τζανακάκη, στο κτίριο που βρίσκεται απέναντι από τη Εθνική Τράπεζα. Τον ξανάδαμε, ως ήρωα πλέον, ύστερα από μια εβδομάδα με το ένα χέρι στο γύψο... Αργότερα ο Λορέντζος είχε μια θαυμαστή σταδιοδρομία στα μηχανουργικά με τη δικιά του αξιόλογη επιχείρηση κάπου στην Αττική.

Τα συνεργεία αυτοκινήτων είχαν τις δικές τους επιδόσεις. Θυμάμαι την περίπτωση ενός απογυμνωμένου αυτοκινήτου FIAT σ’ αυτό που τότε ονομάζαμε «Στενό του Μελαμπιανού», ήταν ο σημερινός πεζόδρομος που ενώνει τη Στρατηγού Τζανακάκη με τη Σφακίων, μεταξύ των οδών Μπονιαλή και Βολουδάκιδων. Το αυτοκίνητο ήταν εκεί χρόνια και με τα δικά μας παιγνίδια και βανδαλισμούς είχε καταντήσει σαράβαλο. Ο λεβιές για την αλλαγή ταχύτητας, όπως και το χειρόφρενο, ήταν στην δεξιά εξωτερική πλευρά του σασί του αυτοκινήτου, πράγμα που σημαίνει ότι το όχημα είχε κατασκευαστεί πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Λοιπόν αυτό το πράγμα που σήμερα θα το θεωρούσαμε παλιοσίδερα, το πήρε ένα συνεργείο που βρισκόταν απέναντι από την «Ηλεκτρική», που ήταν το δημοτικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και βρισκόταν στη γωνία του σημερινού δημοτικού πάρκιν, και το έκανε ένα ωραίο και λειτουργικότατο, τετράπορτο ταξί.

Εδώ θα πρέπει να σε πληροφορήσω αναγνώστη ότι από ότι ξέρω, μέχρι το 1953 που λόγω των συνθηκών της εποχής αναγκάστηκα να φύγω στο εξωτερικό, η Πλατεία Σιδηρουργείων που αναφέρω ήταν μια τεράστια αλάνα με όρια τους σημερινούς δρόμους Αποκορώνου, Περίδου και Κωνσταντινουπόλεως. Στην προπολεμική περίοδο στο βόρειο τμήμα, προς την Αγορά, γινόταν σε τακτά διαστήματα το παζάρι των αιγοπροβάτων. Κάπου έχω και μια φωτογραφία από αυτό το παζάρι. Σε απόσταση τριάντα μέτρων περίπου από την «Ηλεκτρική» βρισκόταν και το εντυπωσιακότερο πράγμα σ’ αυτή την αλάνα, ένα αιωνόβιο πεύκο με διάμετρο κορμού στη βάση πάνω από ένα μέτρο.  

Στην Κατοχή οι γερμανοί γνώστες των ικανοτήτων των μαστόρων της Αποκορώνου είχαν επιτάξει όλα τα τορνευτήρια και τους τορναδόρους για να τους επιδιορθώνουν τα τανκς. Είχαν περικυκλώσει περίπου την ίδια έκταση  όπου γινόταν το παζάρι με συρματόπλεγμα όπου στάθμευαν τα τανκς και άλλα βαριά ερπιστριοφόρα για συντήρηση και επιδιορθώσεις. Οι αμοιβές αυτών των επιταγμένων τορναδόρων έφταναν ίσα-ίσα για επιβίωση, οπότε ήταν φυσιολογικό αν παρουσιαζόταν καμιά ευκαιρία, να άρπαζαν κάτι από τους γερμανούς. Ένας στενός μου φίλος, μικρό παιδί και αυτός κείνη την εποχή, αλλά ικανότατος μάστορας από πολύ νωρίς, μπήκε μια μέρα στην Πλατεία με το καρότσι του για να παραδώσει μια παραγγελία. Όπως έφευγε περνώντας ανάμεσα από τα τανκς βλέπει δυο μεγάλα γρανάζια αφημένα στην άκρη. Στα γρήγορα τα βάζει στο καρότσι και τα σκεπάζει με μια λινάτσα. Στην πύλη ευτυχώς δεν του έκαναν έλεγχο. Δεν περνάνε δυο-τρεις μέρες και καταφθάνουν στο οικογενειακό μαγαζί ένας αξιωματικός και ένας στρατιώτης. Στο πηλίκιο του αξιωματικού είχε μια νεκροκεφαλή. Ο φίλος κέρωσε και κοκάλωσε: “Waffen SS των τεθωρακισμένων”!... Ευτυχώς δεν του έδωσαν σημασία, απευθύνθηκαν στον πατέρα του και απλώς του έδωσαν παραγγελία για δυο γρανάζια, δηλαδή για τα δυο γρανάζια που είχε «βρει» φεύγοντας από τον όρχο. Την ίδια νύχτα έκατσε και με ένα λειαντικό έφαγε στον τόρνο κάτι που ήταν γραμμένο με προεξέχοντα γράμματα στα γρανάζια. Ύστερα από δυο μέρες παρέδωσε τα γρανάζια και πληρώθηκε. Αλλά.., δεν το ξανάκανε!     

Ένα μικρό κομμάτι στη νότια πλευρά, αυτό που σήμερα είναι ένα μικρό παρκάκι,  είχε μείνει εκτός όρχου. Εκεί οι γερμανοί συστηματικά καλλιεργούσαν πατάτες, λάχανα και παντζάρια. Εκείνο που μας είχε κάνει εντύπωση είναι ότι για να βγει ένα φυτό φύτευαν ολόκληρη την πατάτα, ενώ εμείς φυτεύαμε τα μάτια της πατάτας με λίγη πατάτα τριγύρω. Το ίδιο αυτό μικρό κομμάτι αποτέλεσε στα αμέσως μετά τον πόλεμο χρόνια τη μάντρα για παλιοσίδερα του επιχειρηματία Μάρακα , που ανάφερα παραπάνω. Ο κ. Μάρακας ήταν  πολύ λεβέντης. Για ένα διάστημα ένας πιτσιρικάς από μια άλλη γειτονιά κάθε τόσο του αφαιρούσε από τη μάντρα του κανένα σιδερικό και του το έφερνε για να του το πουλήσει. Ο κ. Μάρακας κατανοώντας ότι η πράξη του παιδιού αντανακλούσε κάποια οικογενειακή ανέχεια, του έδινε ένα μικρό ποσό λέγοντάς του όμως ότι ξέρει που το είχε βρει.

Στην Περίδου, κοντά στη συμβολή με την Αποκορώνου, υπήρχε και ένα μεγάλο υπόστεγο που από πριν τον Πόλεμο χρησιμοποιείτο κυρίως ως ρεμίζα για λεωφορεία. Όταν το 1940 ήρθαν τα Βρετανικά στρατεύματα έγινε αποθήκη για διάφορα υλικά του στρατού. Ευτυχώς όχι για πολεμοφόδια, διότι κάποτε έπιασε φωτιά και κάηκαν τα πάντα. Είχα πάει και γω για να δω την πυρκαγιά και τότε για πρώτη φορά είχα ακούσει τη λέξη «σαμποτάζ». Πριν από μερικά χρόνια ο παλιός μου γείτονας και άριστος μηχανουργός, ο Βασίλης ο Κοκκοράκης μου είχε πει ότι τότε είχε κυκλοφορήσει ότι δεν επρόκειτο περί σαμποτάζ, τη φωτιά την είχαν βάλει οι ίδιοι οι εγγλέζοι για να συγκαλύψουν κάτι κλεψιές που είχαν κάνει. Έχοντας υπόψη την ανοργανωσιά και την έλλειψη πειθαρχίας του εκστρατευτικού σώματος που είχε σταλεί στη Ελλάδα, μάλλον έτσι έγιναν τα πράγματα.

Λίγο πιο πέρα από εκεί, στην Οδό Υψηλαντών, στο ισόγειο του κτιρίου που στεγάζει το Θέατρο Κυδωνία του κ. Βιρβιδάκη, μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Μουσολίνι, οι γερμανοί λειτουργούσαν ένα εργοστάσιο εξαγωγής ινών για σκοινιά από φίλα αθανάτου. Υπήρχαν περίπου είκοσι μηχανήματα και όλοι οι εργάτες ήταν ιταλοί στρατιώτες κρατούμενοι των γερμανών. Ημίγυμνοι και καταϊδρωμένοι, σήκωναν ένα φύλλο αθανάτου με μια αρπάγη το έβαζαν μέσα σε μια χοάνη του μηχανήματος και κατόπιν πατώντας ένα πετάλι μια δαγκάνα με δόντια άρπαζε το φύλλο και ο εργάτης άρχιζε ένα κοπιώδες έργο να τραβάει με την αρπάγη του το φύλλο για να βγάλει τις ίνες από τη σάρκα.. Ως παιδιά περνούσαμε απέξω και βλέπαμε την κατάσταση. Η δουλειά ήταν επίπονη και συνεχής και κανείς δε μιλούσε. Κατά καιρούς στο ντάλα μεσημέρι άκουγες μια κραυγή να έρχεται από αυτό το κολαστήριο, καθώς κάποιος ιταλός θέλοντας να δώσει τέλος στο μαρτύριο της δουλειάς και ποιός ξέρει τι άλλες ταλαιπωρίες, έβαζε το χέρι του μέσα στο μηχάνημα τη στιγμή που έκλεινε η δαγκάνα και του το έκοβε!...

Δεν ξέρω πως ακριβώς συνέβη, αλλά όταν επέστρεψα απέξω για να υπηρετήσω στο στρατό το 1961, όλη η πλατεία, με εξαίρεση το μικρό κομμάτι όπου βρίσκεται το παρκάκι σήμερα, είχε κτιστεί με κείνες τις άχαρες, για να μην πούμε κάτι το χειρότερο, πολυκατοικίες με τα μαγαζιά στο ισόγειο. Επειδή από ότι ξέρω η έκταση ανήκε στο Δήμο και στις αρχές της δεκαετίας του ’50 η Αμερικάνικη αποστολή είχε επιβάλει την αρπαγή από το Δημόσιο των εσόδων των δήμων από τα Διαπύλια τέλη και το Φόρο καπνού, προφανώς ο ταλαίπωρος Δήμος είχε αναγκαστεί τότε να εκποιήσει την περιοχή για να καλύψει κάποιες τρύπες στα οικονομικά του. Κρίμα, ήταν ένας ιστορικός χώρος που θα μπορούσε κάλλιστα να είχε γίνει χώρος πράσινου.